Ο βηματοδότης είναι μία μικρή ηλεκτρονική συσκευή που σας προστατεύει στην περίπτωση εμφάνισης βραδυκαρδίας. Τοποθετείται κάτω από το δέρμα ύστερα από μια μικρή τομή που πραγματοποιείται στο άνω μέρος του θώρακα ενώ ειδικά λεπτά ηλεκτρόδια προωθούνται και τοποθετούνται στην καρδιά υπό ακτινοσκοπικό έλεγχο. Η ¨έξυπνη¨αυτή συσκεύη κάθε φορά που αναγνωρίζει τη δυσλειτουργία της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς σας, προκαλεί μία ηλεκτρική διέγερση εξασφαλίζοντας επαρκή καρδιακή συχνότητα.
Ο απινιδωτής είναι μία ηλεκτρονική συσκευή λίγο μεγαλύτερη από το βηματοδότη και τοποθετείται με παρόμοιο τρόπο. Ο απινιδωτής μπορεί να προκαλέσει μία ηλεκτρική διέγερση καθώς επίσης να αναγνωρίσει μία επικίνδυνη αρρυθμία και να τη διακόψει αιφνίδια είτε με αντιταχυκαρδιακή βηματοδότηση είτε με τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος (απινίδωση).
Για τους ασθενείς με προχωρημένου σταδίου καρδιακή ανεπάρκεια και «μηχανικό δυσυγχρονισμό» συνιστάται η εμφύτευση αμφικοιλιακών βηματοδοτών με ή χωρίς τη δυνατότητα απινίδωσης. Η αμφικοιλιακή συσκευή με την τοποθέτηση δύο κοιλιακών καλωδίων μπορεί να εξασφαλίσει το ¨συγχρονισμό¨ της σύσπασης της καρδιάς και να βελτιώσει τη λειτουργικότητα της και κατά συνέπεια την ποιότητα ζωής μειώνοντας τις νοσηλείες και τη θνητότητα.
Οι καρδιακές αρρυθμίες προκαλούνται συνήθως από διαταραχές του ηλεκτρικού συστήματος της καρδιάς. Το ablation ή η κατάλυση αρρυθμιών αποτελεί μία ασφαλή και σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση των περισσότερων αρρυθμιών οδηγώντας στην οριστική τους εξάλειψη. Η επέμβαση διενεργείται στο εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας όπου ειδικοί καθετήρες προωθούνται και τοποθετούνται ανώδυνα και προσεκτικά στην καρδιά υπό ακτινοσκοπική καθοδήγηση. Με την Ηλεκτροφυσιολογική μελέτη ο γιατρός θα μελετήσει τον μηχανισμό και θα εντοπίσει με ακρίβεια την εστία της αρρυθμίας. Το επόμενο στάδιο είναι η χορήγηση ενέργειας (καυτηριασμός) στη συγκεκριμένη παθολογική εστία με σκοπό την οριστική εξάλειψη της αρρυθμίας. Η κατάλυση είναι μία αποτελεσματικη θεραπευτική αντιμετώπιση με υψηλά ποσοστά επιτυχίας, ξεπερνώντας το 90% σε ορισμένες περιπτώσεις.
ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
1. ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΡΡΥΘΜΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ LV SUMMIT ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ ΚΟΙΛΙΑΣ
Εκτακτοσυστολική κοιλιακή αρρυθμία σε συμπτωματικό ασθενή με έκπτωση λειτουργικότητας της αριστερής κοιλίας και με ιδιαίτερα αυξημένο φορτίο έκτακτων μονόμορφων κοιλιακών συστολών με μορφολογία RBBB και ηλεκτροκαρδιογραφικά στοιχεία πιθανής επικαρδιακής εντόπισης. Η χαρτογράφηση της εστίας έγινε από τη μεγάλη καρδιακή φλέβα αναδεικνύωντας σημαντική πρωιμότητα στην περιοχή summit της αριστερής κοιλίας. Επιτυχής κατάλυση στην παθολογική εστία με άμεση εξαφάνιση των αρρυθμιών.
2. ΚΟΙΛΙΑΚΗ ΤΑΧΥΚΑΡΔΙΑ ΣΕ ΙΣΧΑΙΜΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΑ
Κατάλυση και τερματισμός κοιλιακής ταχυκαρδίας (VT ablation) σε φλεβοκομβικό ρυθμό σε ασθενή με ισχαιμική καρδιοπάθεια και σοβαρά επηρεασμένη συστολική λειτουργία (LVEF 25%). Αρχικά η χαρτογράφηση ενεργοποίησης κατέδειξε μακροκύκλωμα επανεισόδου με εμφανή ζώνη βραδείας αγωγής (ισθμός) με τη χρήση του συστήματος χαρτογράφησης CARTO 3 V6. Μετά την ολοκλήρωση της χαρτογράφησης ενεργοποίησης και με την καθοδήγηση της χαρτογράφησης παράσυρσης εντοπίσαμε την ακριβή θέση του ισθμού στο κατώτερο-διαφραγματικό τοίχωμα της αριστερής κοιλίας. Η χορήγηση βλαβών στη συγκεκριμένη περιοχή οδήγησε στον τερματισμό της ταχυκαρδίας εντός λίγων δευτερολέπτων.
3. ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΑΡΡΥΘΜΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΔΕΣΜΗ ΤΗΣ ΔΕΞΙΑΣ ΚΟΙΛΙΑΣ
Η συμβολή του ενδοκαρδιακού υπερήχου σε επεμβάσεις κατάλυσης κοιλιακών αρρυθμιών από την ενδιάμεση δέσμη της δεξιάς κοιλίας. Επιτυχής κατάλυση στη συμβολή του moderator band με τον πρόσθιο θηλοειδή μυ.
Μία από τις εστίες της δεξιάς κοιλίας που πυροδοτεί κοιλιακές αρρυθμίες είναι η ενδιάμεση δέσμη (moderator band). Αποτελεί μία μυική ενδοκοιλοτική δεσμίδα που διασχίζει τη δεξιά κοιλία από το διαφραγματικό της τμήμα προς το ελεύθερο τοίχωμα υποστηρίζοντας δομικά τον πρόσθιο θηλοειδή μυ της δεξιάς κοιλίας. Κοιλιακές αρρυθμίες από την ενδιάμεση δέσμη χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής λόγω της συσχέτισης τους με πυροδότηση κοιλιακής μαρμαρυγής σε ασθενείς χωρίς δομική καρδιοπάθεια. Τα κυριότερα αντίστοιχα ηλεκτροκαρδιογραφικά χαρακτηριστικά είναι: μορφολογία LBBB, όψιμη ζώνη μετάπτωσης (> V4), αριστερός ανώτερος άξονας, σχετικά στενό QRS και ταχύ κατιόν σκέλος στις προκάρδιες απαγωγές, χαρακτηριστικό της στενής ανατομικής σχέσης με το σύστημα αγωγής.
Η χρήση ενδοκαρδιακού υπερήχου κατά τη διάρκεια χαρτογράφησης και κατάλυσης (ablation) κοιλιακών αρρυθμιών από την ενδιάμεση δέσμη είναι μείζονος σημασίας τόσο για την ακριβή, σε πραγματικό χρόνο, εντόπιση της συγκεκριμένης δομής, όσο και για τη θέση και τη σταθερότητα του καθετήρα.
4. ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΕΚΤΑΚΤΟΣΥΣΤΟΛΙΚΗΣ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΡΡΥΘΜΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΣΘΙΟ ΘΗΛΛΟΕΙΔΗ ΜΥ.
Η λεπτομερής χαρτογράφηση ενεργοποίησης ανέδειξε πρωιμότερη ενεργοποίηση με κατακερματισμένα δυναμικά στην περιοχή του πρόσθιου θηλοειδούς μυός. Με τη χρήση του ενδοκαρδιακού υπερηχογράφήματος εντοπίσαμε, στη συγκεκριμένη περιοχή, αυξημένης ηχογένειας τμήμα του θηλοειδούς μυός, πιθανώς εντοπισμένης μυοκαρδιακής ίνωσης. Χορήγηση ενέργειας στην συγκεκριμένη εστία οδήγησε στην επιτυχή καταστολή των αρρυθμιών.
Ιδιοπαθείς κολιακές αρρυθμίες από τους θηλοειδείς μύες της αριστερής κοιλίας αποτελούν το 4-12% όλων των ιδιοπαθών κοιλιακών αρρυθμιών. Η συγκοπή και ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος είναι σπάνιες εκδηλώσεις αν και έχουν δημοσιευθεί αρκετά περιστατικά με πυροδότηση κοιλιακής μαρμαρυγής. Συχνές έκτακτες συστολές από αυτές τις δομές μπορούν να προκαλέσουν μυοκαρδιοπάθεια, η οποία μπορεί να είναι αναστρέψιμη μετά την αντιμετώπιση και την επιτυχή καταστολή τους.
Η χρήση ενδοκαρδιακού υπερήχου κατά τη διάρκεια χαρτογράφησης και κατάλυσης (ablation) είναι μείζονος σημασίας τόσο για την ακριβή, σε πραγματικό χρόνο, εντόπιση της συγκεκριμένης δομής, όσο και για τη θέση και τη σταθερότητα του καθετήρα.
Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί την πιο συχνή μορφή αρρυθμίας που οδηγεί σε μια χαοτική και άρρυθμη συστολή των κόλπων, των άνω κοιλοτήτων της καρδιάς,. Ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή έχουν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου και πενταπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Βασικοί στόχοι στην αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής αποτελούν αφενός η μείωση του κινδύνου θρομβοεμβολικών επεισοδίων και αφετέρου η μείωση και εξάλειψη των επεισοδίων αυτής της αρρυθμίας βελτιώνοντας αισθητά την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Η μείωση ή και εξάλειψη των επεισοδίων κολπικής μαρμαρυγής επιτυγχάνεται με τις εξής στρατηγικές αντιμετώπισης:
Φάρμακα: αντιαρρυθμικά, για την αποκατάσταση του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού (φαρμακευτική ανάταξη) ή άλλα φάρμακα για να βοηθήσουν να επιβραδυνθεί ο καρδιακός ρυθμός ενώ συνεχίζει να συνυπάρχει η κολπική μαρμαρυγή.
Κατάλυση ή ablation
Ηλεκτρική καρδιοανάταξη για την αποκατάσταση του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού.
Κατάλυση του κολποκοιλιακού κόμβου και εμφύτευση βηματοδότη ορισμένες φορές όταν τα παραπάνω αποτύχουν.
Τι είναι η κατάλυση (ablation) κολπικής μαρμαρυγής;
Εναλλακτική θεραπεία έναντι των φαρμάκων και πλέον τεκμηριωμένα πιο αποτελεσματική, σύμφωνα με νεότερα δεδομένα έρευνας και μελετών, αποτελεί η επεμβατική αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής. Η κατάλυση ή αλλιώς ablation είναι μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδος όπου χρησιμοποιούνται λεπτοί καθετήρες από το πόδι και προωθούνται ανώδυνα στην καρδιά με στόχο τη δημιουργία μικρών βλαβών στις περιοχές που ευθύνονται στη γένεση και στη διατήρηση αυτής της αρρυθμίας. O πρωταρχικός στόχος, συγκεκριμένα, είναι οι μικρές αυτές βλάβες να οδηγήσουν στη διακοπή της ηλεκτρικής σύνδεσης των πνευμονικών φλεβών με τον αριστερό κόλπο, δεδομένου ότι οι πνευμονικές φλέβες είναι αυτές που έχει τεκμηριωθεί ότι ευθύνονται για την πυροδότηση και γένεση της κολπικής μαρμαρυγής στην πλειονότητα των περιπτώσεων.
Η επέμβαση μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:
κατάλυση με υψίσυχνο ρεύμα (καυτηριασμός) ή
κρυοκατάλυση.
Το ποσοστό επιτυχίας αυτής της επέμβασης εξαρτάται από διάφορους κλινικούς παράγοντες.
Γενικά, νέοι ασθενείς με φυσιολογική λειτουργία της καρδιάς και λίγα επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής έχουν υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας. Χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας αναμένονται σε ηλικιωμένους, ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια και με εμμένουσα και μακροχρόνια εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή. Μερικοί ασθενείς λοιπόν ίσως και να χρειαστούν δεύτερη προσπάθεια κατάλυσης.
Κατάλυση με υψίσυχνο ρεύμα σε ασθενή με εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή. Η ηλεκτρική απομόνωση των πνευμονικών φλεβών επιτεύχθηκε με ενιαίες και ευρείες κυκλοτερείς γραμμές γύρω από τις φλεβες. (Περιστατικό από το Εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας και Βηματοδότησης, Νοσοκομείο Μητέρα, Όμιλος Υγεία).
Η εικόνα δείχνει τη χαρτογράφηση δυναμικών που διενεργείται κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Αριστερά απεικονίζεται η χαρτγράφηση δυναμικών κατά τη διάρκεια κολπικής μαρμαρυγής και δεξιά κατά τη διάρκεια φλεβοκομβικού ρυθμού μετά την ηλεκτρική απομόνωση των πνευμονικών φλεβών.
Η λεπτομερής ηλεκτροανατομική χαρτογράφηση του αριστερού κόλπου με ειδικά συστήματα, μας προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για την εκτίμηση του υποστρώματος και την πρόγνωση των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή. Ένα παράδειγμα ασθενούς με συμπτωματικά επεισόδια παροξυσμικής κολπικής μαρμαρυγής. Η χαρτογράφηση μας δείχνει περιοχές του αριστερού κόλπου με χαμηλά δυναμικά και πιθανώς εκτεταμένη ίνωση.
Η διάγνωση ορισμένων καρδιακών αρρυθμιών είναι πολλές φορές δύσκολη με τις συμβατικές διαγνωστικές εξετάσεις που χρησιμοποιεί ο καρδιολόγος (ηλεκτροκαρδιογράφημα, holter ρυθμού, triplex καρδιάς) και μπορεί να χρειαστεί περαιτέρω έλεγχος με τη διενέργεια Ηλεκτροφυσιολογικής μελέτης.
Η Ηλεκτροφυσιολογική μελέτη είναι μία επεμβατική διαγνωστική εξέταση η οποία διενεργείται στο εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας. Μετά από τοπική αναισθησία και παρακέντηση της φλέβας στη βουβωνική χώρα του ασθενούς, ειδικοί λεπτοί καθετήρες προωθούνται και τοποθετούνται ανώδυνα και προσεκτικά στην καρδιά υπό ακτινοσκοπική καθοδήγηση. Ο γιατρός μελετάει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς, διερευνεί αν υπάρχει αρρυθμία καθώς επίσης και το μηχανισμό της αρρυθμίας με τελικό σκοπό την κατάλληλη αντιμετώπιση της.
