Κολπική μαρμαρυγή
Η κολπική μαρμαρυγή είναι η πιο συχνή καρδιακή αρρυθμία. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι περίπου 300.000 άτομα πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή και αναμένεται ο αριθμός αυτός να αυξηθεί ραγδαία τις επόμενες δεκαετίες. Πρόκειται για μία νόσο όπου η συχνότητα εμφάνισης αυξάνεται με την ηλικία. Υπολογίζεται ότι 1 στα 3 άτομα ηλικίας > 55 ετών εμφανίζει κολπική μαρμαρυγή.
Κατά τη διάρκεια κολπικής μαρμαρυγής, η καρδιά χάνει τη φυσιολογική της ηλεκτρική δραστηριότητα και λειτουργεί με ένα ακανόνιστο και συχνά γρήγορο καρδιακό ρυθμό που προέρχεται από τους κόλπους (τις δύο άνω κοιλότητες) της καρδιάς προκαλώντας συνήθως συμπτώματα όπως αίσθημα παλμών και εύκολη κόπωση.
Με βάση την διάρκεια που εμφανίζεται η κολπική μαρμαρυγή, ταξινομείται σε 4 κατηγορίες:
- παροξυσμική, όταν το επεισόδιο διαρκεί εώς 7 ημέρες,
- εμμένουσα, όταν η διάρκεια υπολογίζεται πάνω από 7 ημέρες,
- μακροχρόνια εμμένουσα, με διάρκεια μεγαλύτερη του 1 έτους αλλά αποφασίζεται να πραγματοποιηθεί ανάταξη της αρρυθμίας και αποκατάσταση του φυσιολογικού ρυθμού και
- μόνιμη κολπική μαρμαρυγή (ανεξάρτητης διάρκειας), όταν αποφασίζεται ότι ο ασθενής θα παραμείνει μόνιμα με την αρρυθμία αυτή και δε θα διενεργηθεί προσπάθεια ανάταξης.
Ποιες είναι οι αιτίες της κολπικής μαρμαρυγής;
Πολυάριθμοι είναι οι παράγοντες που συμβάλουν στην εμφάνιση της κολπικής μαρμαρυγής. Η αρτηριακή υπέρταση, η στεφανιαία νόσος, η βαλβιδοπάθεια, η καρδιακή ανεπάρκεια, ο υπερθυρεοειδισμός, η παχυσαρκία, το σύνδρομο υπνικής άπνοιας, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ αποτελούν κύριες αιτίες για την εμφάνιση και διατήρησή της, ενώ έχει άμεση συσχέτιση και με την ηλικία (ο κίνδυνος αυξάνει ραγδαία μετά την ηλικία των 60 ετών).
Πως καταλαβαίνω ότι έχω κολπική μαρμαρυγή; Προκαλεί συμπτώματα;
Ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή ενδέχεται να εμφανίσουν τα παρακάτω συμπτώματα:
- Ακανόνιστος και γρήγορος καρδιακός παλμός
- Αίσθημα παλμών, αίσθηση γρήγορου χτυπήματος της καρδιάς
- Ζάλη, εφίδρωση, πόνος στο στήθος ή πίεση
- Δυσκολία στην αναπνοή ή άγχος
- Επιδείνωση συμπτωμάτων πιο εύκολα κατά την άσκηση
- Λιποθυμία (συγκοπή)
Πως γίνεται η διάγνωση της κολπικής μαρμαρυγής;
Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια αρρυθμία, μία διαταραχή του φυσιολογικού μας καρδιακού ρυθμού και η διάγνωση μπορεί να τεκμηριωθεί με ένα απλό καρδιογράφημα. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να καταγραφεί σε μακράς διάρκειας καταγραφής ρυθμού (holter ρυθμού).
Μπορεί η κολπική μαρμαρυγή να οδηγήσει σε άλλα προβλήματα; Είναι επικίνδυνη;
Μπορεί κάποιος να ζει με κολπική μαρμαρυγή χωρίς να εμφανίζει συμπτώματα αλλά συνήθως οι συνέπειες είναι σοβαρές όπως:
- Εγκεφαλικό επεισόδιο
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Χρόνια κόπωση
- Μη επαρκή αιμάτωση
Ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου είναι περίπου 5 φορές υψηλότερος στους ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή. Πράγματι, η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες ισχαιμικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Τα εγκεφαλικά επεισόδια που σχετίζονται με κολπική μαρμαρυγή είναι τα πιο σοβαρά με υψηλά ποσοστά θνητότητας και μόνιμης αναπηρίας. Βασική αιτία εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου στους ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή είναι η μη φυσιολογική σύσπαση των κόλπων της καρδιάς και έχει ως συνέπεια τον αυξημένο κίνδυνο δημιουργίας θρόμβουκαι μετακίνησης του μέσω της κυκλοφορίας του αίματος στον εγκέφαλο.
Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου;
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Αρτηριακή υπέρταση
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Προηγούμενο εγκεφαλικό επεισόδιο
- Ηλικία > 65 ετών
- Γυναικείο φύλο
- Ιστορικό εμφράγματος και περιφερικής αγγειοπάθειας
Θεραπεύεται η κολπική μαρμαρυγή; Πώς μπορώ να μειώσω τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου;
Βασικοί στόχοι στην αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής αποτελούν αφενός η μείωση του κινδύνου θρομβοεμβολικών επεισοδίων και αφετέρου η μείωση και εξάλειψη των επεισοδίων αυτής της αρρυθμίας βελτιώνοντας αισθητά την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Στην πλειονότητα των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή, για να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου, είναι απαραίτητη η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων. Σήμερα, υπάρχουν φάρμακα που επιτυγχάνουν σταθερό αντιπηκτικό αποτέλεσμα, με μικρό αιμορραγικό κίνδυνο, προστατεύοντας τους ασθενείς έναντι εγκεφαλικών επεισοδίων χωρίς να επηρεάζονται από άλλες φαρμακευτικές ουσίες.
Η μείωση ή και εξάλειψη των επεισοδίων κολπικής μαρμαρυγής επιτυγχάνεται με τις εξής στρατηγικές αντιμετώπισης:
- Φάρμακα: αντιαρρυθμικά, για την αποκατάσταση του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού (φαρμακευτική ανάταξη) ή άλλα φάρμακα για να βοηθήσουν να επιβραδυνθεί ο καρδιακός ρυθμός ενώ συνεχίζει να συνυπάρχει η κολπική μαρμαρυγή.
- Κατάλυση ή ablation
- Ηλεκτρική καρδιοανάταξη για την αποκατάσταση του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού.
- Κατάλυση του κολποκοιλιακού κόμβου και εμφύτευση βηματοδότη ορισμένες φορές όταν τα παραπάνω αποτύχουν.
Τι είναι η κατάλυση (ablation) κολπικής μαρμαρυγής;
Εναλλακτική θεραπεία έναντι των φαρμάκων και πλέον τεκμηριωμένα πιο αποτελεσματική, σύμφωνα με νεότερα δεδομένα έρευνας και μελετών, αποτελεί η επεμβατική αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής. Η κατάλυση ή αλλιώς ablation είναι μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδος όπου χρησιμοποιούνται λεπτοί καθετήρες από το πόδι και προωθούνται ανώδυνα στην καρδιά με στόχο τη δημιουργία μικρών βλαβών στις περιοχές που ευθύνονται στη γένεση και στη διατήρηση αυτής της αρρυθμίας. O πρωταρχικός στόχος, συγκεκριμένα, είναι οι μικρές αυτές βλάβες να οδηγήσουν στη διακοπή της ηλεκτρικής σύνδεσης των πνευμονικών φλεβών με τον αριστερό κόλπο, δεδομένου ότι οι πνευμονικές φλέβες είναι αυτές που έχει τεκμηριωθεί ότι ευθύνονται για την πυροδότηση και γένεση της κολπικής μαρμαρυγής στην πλειονότητα των περιπτώσεων.
Η επέμβαση μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:
- κατάλυση με υψίσυχνο ρεύμα (καυτηριασμός) ή
- κρυοκατάλυση.
Το ποσοστό επιτυχίας αυτής της επέμβασης εξαρτάται από διάφορους κλινικούς παράγοντες.
Γενικά, νέοι ασθενείς με φυσιολογική λειτουργία της καρδιάς και λίγα επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής έχουν υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας. Χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας αναμένονται σε ηλικιωμένους, ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια και με εμμένουσα και μακροχρόνια εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή. Μερικοί ασθενείς λοιπόν ίσως και να χρειαστούν δεύτερη προσπάθεια κατάλυσης.
Κατάλυση με υψίσυχνο ρεύμα σε ασθενή με εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή. Η ηλεκτρική απομόνωση των πνευμονικών φλεβών επιτεύχθηκε με ενιαίες και ευρείες κυκλοτερείς γραμμές γύρω από τις φλεβες. (Περιστατικό από το Εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας και Βηματοδότησης, Νοσοκομείο Μητέρα, Όμιλος Υγεία).
Η εικόνα δείχνει τη χαρτογράφηση δυναμικών που διενεργείται κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Αριστερά απεικονίζεται η χαρτγράφηση δυναμικών κατά τη διάρκεια κολπικής μαρμαρυγής και δεξιά κατά τη διάρκεια φλεβοκομβικού ρυθμού μετά την ηλεκτρική απομόνωση των πνευμονικών φλεβών.
Η λεπτομερής ηλεκτροανατομική χαρτογράφηση του αριστερού κόλπου με ειδικά συστήματα, μας προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για την εκτίμηση του υποστρώματος και την πρόγνωση των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή. Ένα παράδειγμα ασθενούς με συμπτωματικά επεισόδια παροξυσμικής κολπικής μαρμαρυγής. Η χαρτογράφηση μας δείχνει περιοχές του αριστερού κόλπου με χαμηλά δυναμικά και πιθανώς εκτεταμένη ίνωση.
